Terapia humanistyczno - egzystencjalna
Nurt humanistyczny, uważany za trzecią siłę w psychologii, narodził się w Stanach Zjednoczonych w latach 50. i 60. Powstał w dużej mierze w odpowiedzi na nurty psychoanalityczne i behawiorystyczne.
Krytykowano psychoanalizę za to, że jest zbyt negatywna w stosunku do człowieka, który miał być kierowany przez prymitywne impulsy. Psychanaliza była również krytykowana za poleganie na medycznym modelu choroby psychicznej. Jeśli chodzi o behawioryzm, to „humaniści” krytykowali go za zbytnie uprzedmiotowienie człowieka i chęci obiektywnego „mierzenia” go, jakby był maszyną. Behawioryści bowiem odrzucali branie pod uwagę duchowej strony człowieka, ponieważ nie była ona mierzalna.
Podejście humanistyczne jest psychologią opartą na bardziej pozytywnej wizji człowieka (w przeciwieństwie do determinizmu innych podejść). Zdaniem humanistów człowiek jest zdolny do samodzielności, posiada w sobie zasoby niezbędne do pełnej realizacji siebie, jest zdolny do rozwijania swojej świadomości, dokonywania wyborów i działania.
Najbardziej znanymi psychologami – twórcami tego podejścia są Abraham Maslow, Carl Rogers, Rollo May i Fritz Perls. Inne uznane postacie to Viktor Frankl, Wilhem Reich, Irvin Yalom.
Charakter relacji terapeutycznej
Relacja między terapeutą a klientem jest w terapii humanistycznej bardzo ważna i również odróżnia to podejście od innych. Często używamy terminu „klient” zamiast „pacjent”, aby podkreślić siłę osoby i równorzędność stosunków na linii terapeuta-klient. Klient nie jest więc „podmiotem” chłodno obserwowanym przez „eksperta, który wie lepiej”. Klient jest najważniejszym ekspertem swojego życia i relacja ma charakter partnerskiej aktywnej współpracy. Psychoterapeuta w tym procesie musi być niezwykle otwarty i wrażliwy na drugiego człowieka. Unika sztywnych form prowadzenia psychoterapii, dając różne możliwości i okazje, aby osoba miała możliwość wyrażenia swoich potrzeb i otworzenia się. Tylko w takiej autentycznej, szczerej i wspierającej relacji możliwa jest otwarta komunikacja, dzielenie się uczuciami, wzajemny szacunek. Tylko w życzliwej i bezpiecznej relacji, klient może mieć przestrzeń do wzrostu i rozwoju osobistego, którego naturalnym skutkiem jest zmiana w kierunku bardziej satysfakcjonującego życia.

Gestalt i Terapia Skoncentrowana na Emocjach
W tym wielkim nurcie humanistyczno-egzystencjalnym istnieje kilka metod psychoterapeutycznych. Gestalt, którego twórcą był Fritz Perls w latach 50tych, jest obecnie jedną z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych na świecie. Terapia Skoncentrowana na Emocjach (ang. Emotion Focused Therapy) została opracowana w latach 80tych przez Susan Johnson i Leslie Greenberg na bazie innych terapii humanistyczno-egzystencjalnych (w tym GESTALT). Jej skuteczność została potwierdzona licznymi badaniami. Psychoterapia GESTALT i TSE są zatem ze sobą powiązane i opierają się na tych samych humanistycznych zasadach i tej samej postawie terapeuty.
Gestalt
" Ważne jest nie to, co ze mną zrobiono, lecz to co ja sam zrobiłem z tym, co ze mną zrobiono”"
Jean-Paul Sartre
GESTALT jest holistyczną metodą terapeutyczną. Uwzględnia wszystkie aspekty człowieka: ciało, myśli, emocje, a także całe środowisko jednostki i jej relacje społeczne. Główną metodą pracy w terapii Gestalt jest dialog, a ściślej mówiąc dialog fenomenologiczny (oznacza to w skrócie próbę uchwycenia rzeczy takimi jakie są, a nie jakie się wydają, unikamy etykiet, założeń, powierzchownych wniosków. Nacisk kładziony jest na autentyczność kontaktu, świadomość i pełne zaangażowanie).
Gestalt pomaga uświadomić sobie to, co jest doświadczane i odczuwane, i pomaga uwolnić się od przeszłości, która nie została „przetrawiona”. Pozwala pogłębić samowiedzę, nie tylko w sensie intelektualnym, czyli o przyczynach naszych aktualnych problemów, ale także o tym, co dzieje się w ciele, w emocjach i co jest odbierane przez nasze zmysły. To podejście jest bardzo skoncentrowane na „tu i teraz”. W teraźniejszości doświadczamy bowiem również przeszłości i przyszłości.
Posiadanie jak największej świadomości tego, co jest „tu i teraz”, tego, jak funkcjonujemy w świecie, prowadzi do wzięcia odpowiedzialności za własne wybory, do stania się twórcą własnego życia, co wzmacnia poczucie spełnienia i wolności.
Gestalt daje narzędzia, aby budować sobie lepsze życie na co dzień. Pomaga uwolnić się w pozycji ofiary lub z trybu „przetrwania” i pomaga stać się aktywnym aktorem swojego życia. Uczymy się otwierać w każdej chwili nową czystą stronę i zapisywać ją podejmując świadome wybory oraz „surfując” po zmieniającym się środowisku. Uczymy się lepiej uwzględniać nasze emocje w chwili obecnej, aby lepiej się rozwijać.
Gestalt jest bardzo skuteczną metodą u osób, które mają trudności w relacjach, u osób z niskim poczuciem wartości lub „nadmiernie” przystosowanych, u osób zaburzeniami lękowymi i psychosomatycznymi i w stanach depresyjnych.
Terapia Skoncentrowana na Emocjach
"Wzruszenie nie może być inaczej ani powstrzymane, ani usunięte aniżeli przez wzruszenie przeciwne mu i silniejsze od niego."
Spinoza - Etyka IV
Psychoterapia skoncentrowana na emocjach (TSE) to nowoczesne, humanistyczne podejście terapeutyczne oparte na zrozumieniu roli emocji w procesie zmiany terapeutycznej. TSE opiera się na aktualnej wiedzy z zakresu psychologii i neurologii oraz badań nad procesem psychoterapeutycznym. Skuteczność TSE jest naukowo udowodniona i jest jednym z protokołów terapeutycznych potwierdzonych badaniami.
TSE wykorzystuje emocje jako podstawowe narzędzie w pracy terapeutycznej. Emocje służą lepszemu funkcjonowaniu ponieważ sygnalizują, które aspekty danej sytuacji są dla nas ważne, czego potrzebujemy i jakie zachowania są adekwatne w danej sytuacji. Psychoterapia skoncentrowana na emocjach pomaga osobie identyfikować, doświadczać, wyrażać, akceptować, regulować, rozumieć i przekształcać szeroki zakres emocji. Pomaga uwolnić się od szkodliwych schematów komunikacji, lepiej radzić sobie z doświadczanymi problemami. W bezpiecznej przestrzeni terapeutycznej osoba może nauczyć się zdrowego wyrażania swoich emocji. Klient nie tylko zdobywa wiedzę o swoich emocjach, ale także pracuje nad nimi w przestrzeni tu i teraz.
TCE wzmacnia skuteczność innych praktyk terapeutycznych, zwłaszcza w przypadkach kiedy zaburzenia lub problemy utrzymują się. Terapia ta wykazała skuteczność w stanach depresyjnych, zaburzeniach lękowych, w uzależnieniach, zaburzeniach odżywiania, w traumach…
Emocje są źródłem informacji, umożliwiającym orientację, nadanie sensu przeżywanym doświadczeniom. Zamiast więc gwałtownie wyrażać swoje emocje lub próbować tłumić bolesne emocje, możesz nauczyć się doświadczać swoich emocji, rozszyfrowywać to, co ci mówią, i świadomie decydować, jak reagować, gdy pojawiają się nieprzyjemne emocje.